Yükselen döviz kurları ve enflasyon karşısında ücretlerin hızla değer kaybettiği Türkiye’de, 2023 yılı asgari ücret geçici zammı için ilk müzakereler bugün yapılıyor. Asgari Ücret Tespit Komisyonu ilk toplantısını bugün saat 14.00’te yapacak. Toplam dört toplantının ardından taban fiyattaki yeni artış ölçüsü belirlenecek.
Türkiye’de asgari ücret, toplam çalışanların yüzde 49’unu, özel sektörde çalışanların yüzde 70’ini ilgilendiriyor.
Bu yılın başında asgari ücret 8 bin 506 TL olarak belirlendi. Komisyonda yapılan toplantılarda personel ve patron ortak bir görüş birliğine varamadı; Türk-İş masadan kalkarken, iktidar ve patronun ortak kararı taban fiyatı 8 bin 506 liraya çıkarmak oldu. Bu rakam sendikaların belirlediği yoksulluk sınırının üçte birine tekabül ederken, Kamu İş’in açıkladığı açlık sınırının 151 lira altında kaldı, Türk-İş’in açıkladığı açlık sınırını ise sadece 720 lira geçti.
Peki asgari ücrette son durum nedir?
yoksulluk sınırının dörtte biri
Birleşik Kamu’nun Mayıs Ayı Açlık-Yoksulluk Araştırması’na göre dört kişilik bir aile için açlık sınırı 11 bin 810, yoksulluk sınırı ise 31 bin 152 lira.
Türk-İş verilerine göre Mayıs ayında açlık sınırı 10 bin 362 TL’ye yükselirken, yoksulluk sınırı 33 bin 752 TL’ye ulaştı. Böylece açlığın sonu mevcut taban fiyatın en az 1.856 TL üzerinde olurken, yoksulluğun sonu taban fiyatın neredeyse dört katı oldu.
Yoksulluğun sonu belirlenirken, dört kişilik bir ailenin standart bir yaşam sürmesi için gerekli olan ihtiyaçlar belirlenerek hesaplamalar yapılmaktadır. Açlığın sona ermesi için minimum kalori ve minimum maliyet hesaplanır.
Türkiye’de minimum fiyat çok yaygın olduğu için diğer ülkelerden farklı olarak geniş kesimlerin ilgisini çekmektedir. Fotoğraf: Emre Eser/DW
Enflasyon hesabı işçiyi mağdur ediyor
Asgari ücretle ilgili işçi temsilcilerinin gündemi, yüksek enflasyon ve yükselen kurlar karşısında alım gücünün düşmesi.
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerine göre, Mayıs ayında aylık enflasyon yüzde 0,04 ile neredeyse sabit kalırken, yıllık enflasyon yüzde 40’ın (yüzde 39,59) altına geriledi. Karadeniz’de keşfedilen doğal gazın Mayıs ayında seçim yatırımı olarak bedelsiz verilmesi enflasyonun düşmesinde etkili olurken, TÜİK hesaplamada bu kalemi sıfıra aldı.
TÜİK’in resmi enflasyonu olması gerekenin altında hesaplaması uzun süredir tartışılıyor. Bağımsız akademisyenlerin oluşturduğu Enflasyon Araştırma Kümesi (ENAG), doğal gaz fiyatının değişmediğini varsayarak Mayıs ayı enflasyonunu aylık yüzde 7,35 ve yıllık yüzde 109,01 olarak açıkladı.
Enflasyonun daha düşük hesaplanması ile taban fiyatın daha düşük belirlendiği bir durum ortaya çıkmaktadır.
Türk Lirası Türkiye’de seçimlerden bu yana rekor değer kaybederken, fiyatlar birbiri ardına artıyor.Fotoğraf: Tolga İldun/ZUMAPRESS/picture Alliance
Devrimci Sendikalar Konfederasyonu (DİSK), TÜİK’in gerçek enflasyon rakamlarını gizlediği gerekçesiyle geçtiğimiz hafta Kurumun İstanbul Bölge Müdürlüğü önünde eylem düzenledi.
Basın açıklamasında, hükümetin baskısına dikkat çekilerek, “On milyonlarca insanımızın geliri bu bastırılmış TÜİK enflasyonuna göre belirlenecek. Tezgâhın farkındayız. Düşük enflasyona göre fiyatları artıracaklar.” TÜİK’in ardından ‘Biz enflasyonla milleti ezmedik, zulmetmeyeceğiz’ diye siyasi nutuklar atacaklar.Özetle Türkiye İstatistik Kurumu gizlenerek siyasetçilerin emrinde bir alet olarak kullanılmaya devam ediyor. sahte enflasyon rakamlarının ardındaki hayatın gerçekleri, işçilere ve emeklilere karşı durmak.
“Mahrumiyet artarak devam edecek”
DW Türkçe’ye konuşan çalışma ekonomisi uzmanı Özgür Müftüoğlu, hükümetin TÜİK aracılığıyla hem enflasyonu sınırlayan hem de ücretleri düşük tutarak sermaye teşviklerini artıran bir politika izlediğini söylüyor.
Müftüoğlu, “Beklentim Kurul’dan 9 bin 500 veya 10 bine yakın bir rakam çıkacağı yönünde. Bu rakam çarşı pazarındaki enflasyonun çok altında. Gıda fiyatları barınma gibi temel ihtiyaçları karşılayacak seviyede değil. , sağlık ve eğitim. Şu anda en temel ihtiyaçlar karşılanıyor. Hatta bir mahrumiyet yaşanıyor. Görünen o ki bu artarak devam edecek” diye konuştu.
Özgür Müftüoğlu, Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek ile yeni ekonomi yönetiminin önümüzdeki dönemde sıkı bir para politikası izleyeceğini ve düşük işçilik maliyetleri üzerinden küresel rekabeti sağlamaya çalışacağını belirtiyor. Bu kapsamda ücretlerin düşürüleceğine, dolaylı vergilerin ve sosyal kesintilerin artırılacağına işaret eden Müftüoğlu, “Dolayısıyla önümüzdeki dönemde işçileri reel fiyatların kademeli olarak düştüğü bir süreç bekliyor” diyor.
Çalışma ekonomisi uzmanı Özgür Müftüoğlu, yoksulluğun en temel ihtiyaçlarda bile yaşandığına dikkat çekiyor. Fotoğraf: “Özel”
Kur farkı kapatılacak mı?
Hükümetin seçim vaatlerinden biri olan yeni taban fiyat için Haziran ayı enflasyonunun bekleneceği belirtildi. Seçim öncesi yapılan açıklamalarda Temmuz ayında zam yapılacağı ve asgari fiyatın 500 dolar seviyesine çıkarılacağı belirtilmişti.
Asgari fiyatın 500 dolara çıkarılacağına dair açıklamalar yapıldığında dolar kuru 19.5 liraydı. Bu da yaklaşık 9 bin 750 liraya denk geldi. Bugünkü kur üzerinden hesaplandığında 500 dolar olan asgari fiyat 11 bin 822 lirayı buluyor.
27 Mayıs’ta yapılacak olan 2. Cumhurbaşkanlığı seçimi öncesi 8 bin 506 TL’lik üç taban R et 426 dolara eşdeğerdi, bugün 360 dolara eşdeğer. Buna göre, taban fiyat yaklaşık iki hafta içinde 66 dolar eridi.
Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM) Başkanı Mustafa Gültepe, geçtiğimiz hafta bir televizyon kanalına yaptığı açıklamada, “Azami dolar bazında asgari ücrette 300-400 dolar seviyesini koruyabilmeliyiz. ” Gültepe, taban fiyatın 500 dolar seviyesine çıkması halinde Türkiye’nin ‘küçülmeyi’ konuşmaya başlayacağını öne sürdü.
TİM Başkanı’nın önerisinin tesadüf olmadığını belirten Özgür Müftüoğlu’na göre bu açıklama, ucuz işgücü ile ihracatta Endonezya, Mısır ve Kolombiya ile rekabet edecek bir politika izlendiğinin açık göstergesi. Bu nedenle Müftüoğlu, hükümetin daha önce dile getirdiği 500 dolar rakamının hem siyasi açıdan hem de döviz kurlarındaki artış nedeniyle gerçekleşmesinin mümkün olmadığı görüşünde.
Maden çıkarmaya zorlanmak | “Yer üstü asgari ücretle geçinmek çok zordu”
Bu resmi görüntülemek için lütfen JavaScript’i etkinleştirin ve HTML5 videoyu destekleyen bir web tarayıcısına geçmeyi düşünün
Milli gelirde işçinin payı düştü
Özgür Müftüoğlu’na göre asgari ücret belirlenirken yoksulluk sınırı ve ekonomik büyüme de dikkate alınmalı.
Ancak Türkiye’de ekonomik büyüme bilgisi asgari fiyat hesaplamasına dahil edilmezken, işgücünün büyümedeki payı azalmaya devam ediyor. Resmi bilgilere göre Türkiye geçen yıl yüzde 5,6 büyürken 2021’de yüzde 26,9 olan işgücünün payı 2022’de yüzde 23,7’ye gerileyerek 2000’li yılların en düşük seviyesine geriledi.
Özgür Müftüoğlu, bu büyümeye katkı sağlayan emeğin refahının büyümeyle birlikte artması gerektiğini söylerken, Türkiye’de bunun tersinin söz konusu olduğunu, Türkiye büyürken emekçinin daha da yoksullaştığını vurguluyor.
Mevcut asgari ücret belirleme kriterlerinin sorunlu olduğuna değinen Müftüoğlu, Avrupa Birliği ve Uluslararası Çalışma Örgütü’nün temel kriterlerinde bir personelin temel ihtiyaçları aileleri dikkate alınarak hesaplanırken, hesaplamaların üzerinden yapıldığına dikkat çekiyor. türkiyede tek işçi
Sendikalar ve işverenler ne talep ediyor?
Türk-İş Genel Başkanı Ergün Atalay, 2023 asgari ücret görüşmeleri başlamadan önce tepkili bir açıklama yaparak asgari ücretteki kırmızı çizginin açlık sınırı olduğunu söyledi. Bu kapsamda Türk-İş’in en az yüzde 25 oranında fiyat artış teklifini masaya getirmesi bekleniyor.
Asgari Fiyat Tespit Komisyonunda yer almayan DİSK, bir ailede iki kişinin çalıştığı varsayımıyla asgari ücretin yoksulluk sınırının en az yarısı olması gerektiğini sıklıkla vurgulamaktadır.
Mayıs ayında doğal gazın sıfır fiyatıyla birlikte işçi temsilcilerinin düşen enflasyonun üzerinde refah payı talebini gündeme getirmesi bekleniyor. Son verilere göre 5 aylık enflasyon yüzde 15,26 oldu.
“İşveren desteği artırılmalı”
Türkiye Patron Sendikaları Konfederasyonu (TİSK) Genel Başkanı Özgür Burak Akkol da dün bir açıklama yaparak taban fiyat görüşmelerini bayramdan önce tamamlamak istediklerini söyledi.
Akkol, “Komisyon her şeyi hesaba katıyor. Döviz kurunu da hesaba katıyor, enflasyonu da hesaba katıyor, alım gücünü, istihdamı, işveren yükünü, ihracat baskısını dikkate alıyor, tüm bu parametreleri dikkate alacak.” tekrar değerlendirilir.”
Akkol, “Enflasyon düşme eğiliminde olduğu için burada bir iyi niyet var. Buna rağmen biz Türk işverenleri olarak ara zam yapmayı kabul ediyoruz.” İstihdama engel olmayan, sürdürülebilir, istikrarlı ve hem çalışanın hem de patronun beklentilerini dikkate alan.
İşveren tabanının artırılarak devamına ilişkin taleplerini Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Işıkhan’a ilettiklerini belirtti.
Yılbaşında küçük işletmelere verilen asgari ücret desteği aylık 100 TL’den işçi başına 400 TL’ye çıkarıldı.
Asgari ücret neden önemli?
Asgari ücret, tanımı gereği, düşük ücretli çalışanlar için asgari ücreti belirlemelidir. Ancak Türkiye’de çalışanların yarısı asgari ücret civarında kazanıyor. Merkez Bankası ve DİSK başta olmak üzere birçok kurumun yaptığı araştırmaya göre Türkiye’de asgari ücretin veya taban ücretin yüzde 10 fazlası veya altında maaş alan çalışanların oranı yüzde 50’ye yakın. Bu da asgari ücretin ortalama ücret haline geldiği bir yapıya işaret ediyor.
Kamuya açık rakamlara göre Türkiye’de 19,5 milyon çalışanın 9,7 milyonu taban fiyattan. Avrupa Birliği’nde asgari ücretle çalışanların oranı, toplam ücretliler içinde yüzde 4 civarında.
Türkiye’de asgari fiyatın ortalama fiyat haline geldiğini belirten Özgür Müftüoğlu, taban fiyattan bahsederken Fransa, Almanya gibi ülkelerden farklı olarak toplumun geniş bir kesimini ilgilendiren yaşayan bir fiyat olduğunu ve dolayısıyla asgari fiyatın önemi artmıştır. Müftüoğlu, önümüzdeki dönemde kamu çalışanları da dahil olmak üzere diğer tüm çalışanların fiyatlarının taban fiyatla birlikte önemli ölçüde düşeceğine dikkat çekiyor.
Asgari fiyatı belirleme formülünün hatasız olmadığını belirten Müftüoğlu, Asgari Ücret Tespit Komisyonunda çalışanların sadece küçük bir bölümünün temsil edildiğini söyledi.
Nasıl belirlenir?
İşçi, patron ve devletten 5 temsilci olmak üzere 15 kişiden oluşan Asgari Fiyat Tespit Komisyonu, kanunun öngördüğü şekilde asgari fiyatı belirler. Taban Fiyat Tespit Kurulu, yeni asgari fiyatın belirlenmesi çalışmaları kapsamında 4 kez toplanıyor. Komitede işçiyi sadece Türk-İş temsil eder. Ancak Türk-İş diğer personel sendikalarından fiyat konusunda görüş almaktadır.
Mevzuata göre Taban Fiyat Tespit Kurulu kararlarının Kurul Başkanı tarafından kamuoyuna duyurulması zorunludur. Bu yıl için belirlenen taban fiyatı Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan tarafından açıklandı.
